Williams qui tụ một nhóm bạn hữu cũng là nhân viên các cửa hàng vải bắt tay tạo lập một địa điểm dành cho giới trẻ lui tới mà không bị dẫn dụ vào con đường tội lỗi, cố gắng cung ứng cho họ thói quen nghiên cứu Kinh Thánh và cầu nguyện thay cho những loại hình sinh hoạt tiêu cực trên đường phố. Đó là tiền thân của YMCA.

Ngày 6 tháng 6 năm 1844 chứng kiến sự ra đời của Hiệp hội Thanh niên Cơ Đốc (YMCA) nhằm đáp ứng những điều kiện xã hội tiêu cực sản sinh từ cuộc Cách mạng Công nghiệp. Đến năm 1851, YMCA đã có 24 chi hội hoạt động trên khắp nước Anh với con số thành viên là 2.700 người. Cũng trong năm ấy, YMCA đến Bắc Mỹ: YMCA có mặt ở Montréal, Canada ngày 25 tháng 12 và tại Boston, Hoa Kỳ ngày 29 tháng 12. Năm 1853, YMCA cho người Mỹ gốc Phi được thành lập tại Washington, D.C., bởi Anthony Bowen, một người nô lệ được tự do. Năm sau, hội nghị quốc tế đầu tiên của YMCA được triệu tập tại Paris, Pháp. Lúc ấy, đã có 397 chi hội YMCA hoạt động tại bảy quốc gia với số thành viên lên đến 30.369 người.

Những ý tưởng của YMCA, mặc dù được hình thành từ các giá trị được biểu dương bởi Phong trào Tin Lành, đã vượt qua khỏi ranh giới giáo phái và giai tầng xã hội của nước Anh ngày ấy để được chấp nhận rộng rãi như là một tổ chức từ thiện không phân biệt giới tính, tuổi tác, chủng tộc, tôn giáo và quốc tịch.

Williams tham gia tích cực chiến dịch vận động cắt giảm số giờ làm việc trong ngày cho giới công nhân, ông cũng là một doanh nhân thành đạt, và dành hai phần ba lợi tức kiếm được cho các chương trình từ thiện.